Allicht beïnvloed door jarenlang IJzeren Gordijn is de algemene kennis van Polen bij de meeste mensen niet meteen om van achterover te vallen. Met in juni 2012 de organisatie van het EK voetbal (samen met buurland Oekraïne) zou daar wel eens verandering kunnen in komen.
Het Poolse grondgebied is ruim 10 keer zo groot als het onze en er leven zo’n 38 miljoen mensen. Een groot gedeelte daarvan, concreet: bijna 4 miljoen met de randstad inbegrepen, leeft in het industrieel centrum Katowice. Het is de hoofdplaats van het woiwodschap (zowat het equivalent van een provincie bij ons) Silezië. Het autoverkeer kan er dan ook op de piekmomenten een duivels probleem zijn. De paradox van Silezië is echter dat het plattelandeen enorme rust kan uitstralen. Geregeld duiken daarin kastelen op, waarvan er heel wat openstaan voor het publiek. Met enige zin voor verbeelding dompelt men er zich telkens opnieuw als het ware in een tijdsbad. Daar zit heel wat variatie in, want de geschiedenis van Silezië is gekruid met sterke militaire accenten, wat frequente machtswissels impliceert.
Met de recente heropening, na een 10 jaar durende restauratie, van kasteel Bobolice zal het gelijknamige dorp in de toekomst alvast niet meer de vergetelheid riskeren. Het kasteel dateert nog uit de 2e helft van de 14de eeuw, met koning Kazimierz de Grote op de troon van het toenmalige Polen. Deze burcht werd gebouwd op een heuveltop en kijkt uit op kasteel Mirow, dat 2 km verder een andere piek siert. De relatief dichte nabijheid van die twee kastelen is voer voor heel wat legendes. Aan de voet van het kasteel werd nu Bobolice Inn ingehuldigd. Deze horeca-instelling, met conferentiemogelijkheden, laat toe de restauratiekosten enigszins te verzilveren.
De populariteit van kasteel Ogrodzieniec in Podzamcze hoeft zelfs niet meer gemaakt te worden. Er hebben zich immers flink wat commerciële activiteiten ontsponnen. Zo is er binnenin een restaurant dat historische streekgerechten serveert en kan men zich tussen 2 half-ruïnegedeelten laten glijden langs een ‘Tyrolean traverse’. Iets verder bevindt zich tussen de bomen in de heel naaste omgeving een avonturenpark met veel touwwerk. Op een eindje stappen werd op de berg Birow een voormalig houten verdedigingsbolwerk gereconstrueerd.
Als top of the bill, en meteen ook zeer waardevol museum (sinds 65 jaar), geldt het in Renaissancestijl gebouwde kasteel Pszczyna. Tijdens WOI werd vanuit dit toenmalig gedeelte van Pruisen militaire geschiedenis geschreven. Het meubilair en de siervoorwerpen zijn het voorwerp van boeiende verhalen.
Het verhaal van de hertogen van Pszczyna zelf loopt ook door de bossen vanPromnice. Daar werd het voormalige jachthuis – zeg maar jachtkasteel – verbouwd tot (het 13 kamers tellend) Noma Residence Hotel. Het is een verrassend klassevol oord (4 sterren) geworden met luxueus 19de eeuws interieur, traditioneel restaurant, wellnessgedeelte en tal van recreatieve faciliteiten.
Mijnen van Zabrze en bier van Zywiec
Toch zijn de vele kastelen wellicht niet de echte toeristische core business. Deze regio is immers één van de pioniergebieden waar de industriële revolutie expliciet wortel geschoten heeft. Pools Silezië beschikt vandaag over liefst 3 van de in totaal 77 waardevolle ankerpunten op de European Route of Industrial Heritage (ERIH).
Van de tientallen mijnen die hier geëxploiteerd werden, zijn er nog altijd een aantal operationeel. De steenkoolmijn Guido in Zabrze is dat niet meer, maar geniet een nieuw leven als museumruimte op een diepte van 320 m onder de begane grond. In een 2 uur durende rondgang wordt het keiharde mijnwerkersleven voorgesteld. Tegelijk is Guido nu een cultureel centrum. Wat betekent dat regelmatig concerten en toneelvoorstellingen worden georganiseerd, naast banketten en feesten.
Brouwerij Zywiec krijgt jaarlijks minstens 100.000 bezoekers over de vloer. Ze worden zeker niet enkel gelokt door de frisse pint die ze na afloop aangeboden krijgen, maar het bijhorende museum is echt top. Brouwerij Tyskie in Tychy is op zijn beurt de moeite waard.
Overigens is Zywiec, nabij de Tsjechische grens, een heerlijk provinciestadje. En zo zijn er nog in dit gedeelte van Polen. Zoals Chorzow (met regionaal park waarin Zoo, planetarium, lunapark, waterrecreatie, enz.) en Bielska-Biala (cultuur en shopping). Het zal de gemiddelde bezoeker wellicht een zorg zijn wat binnen of buiten het wowoidschap ligt, maar binnen bereikbare rijafstand liggen zeker ook Krakau (hoofdplaats van Malopolska) en Wroclaw(Opper-Silezië), twee uitstekende maar grootschaliger voorbeelden van stedenschoon. Deze laatste wordt trouwens in 2016 Europese Culturele Hoofdstad; Krakau was dat al eens in 2000.